بررسی روایات حالات پیامبر در هنگام نزول قرآن

حالات پیامبرe هنگام نزول قرآن و دریافت وحی، از مسائل مهم در زمینه علوم قرآن است؛ چه این‌که در جوامع روایی و کتاب‌های تفسیری، روایات فراوانی- که گاه به استفاضه می‌رسند- در این زمینه گزارش شده است. بیش‌تر این روایات را اهل سنت گزارش کرده‌اند و مجموع آن‌ها در شش دسته قابل تقسیم‌اند: 1- ترس و اضطراب پیامبرe هنگام نزول قرآن؛ 2- نزول قرآن بر پیامبرr هنگام خواب؛ 3- عرق‌ریزی پیامبرr هنگام نزول قرآن؛ 4- نزول قرآن بر پیامبرr در حالت سوار بر مرکب؛ 5- شنیدن صدای جرس هنگام نزول وحی؛ 6- ناهشیاری (از خلق) و غش پیامبرr هنگام دریافت وحی. این روایات غالباً بر اساس معیارهای رجالی و درایه‌ای ضعیف می‌باشند. روایات دسته اول، گذشته از سند، از نظر محتوا در تقابل با ادله می‌باشند. اما روایات پنج دسته دیگر به نظر می‌آید مضمون صحیحی داشته و محذور عقلی و نقلی برای نفی آن‌ها وجود ندارد.